دکارت و زبان شناسی

نویسنده

  • محمد دبیر مقدم هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده مقاله:

در گذشته و حال مکتبی در زبان شناسی نمی توان یافت که متأثر از آراء مکتبی فلسفی نباشد. این به هیچ وجه شگفت انگیز نیست زیرا زبان و قوۀ نطق همیشه و همواره به دلائل مختلف دارای اهمیت ویژه ای برای مطالعۀ طبیعت انسان بوده است. یکی از آن دلائل این است که زبان موهبتی ویژۀ انسان است و همۀ انسانها، مگر در آسیب دیدگیهای مغزی بسیار شدید، بهره مند از آن می باشند. دیگر اینکه، زبان با قلمروهائی همچون اندیشه و روابط اجتماعی مأنوس و مرتبط است، و آخر اینکه زبان نسبت به دیگر قلمروهای ذهن (همچون خلاقیت هنری) بیشتر قابل دسترسی و مطالعه است. در طول تاریخ زبان شناسی و مطالعۀ زبان اینکه آیا رابطۀ بین صورت (زبانی) و معنا رابطه ای است "طبیعی" و یا" قراردادی " پرسشی است که بارها مطرح شده است و در کراتیلس افلاطون نیز مورد بحث است و اساساً دارای خاستگاهی فلسفی دربارۀ طبیعت و قرارداد می باشد. همچنین اینکه زبان و مشخصاً فرایندهای موجود در آن قاعده منداند یا اینکه قاعده منداند اما دارای بی قاعدگی های فراوان نیز می باشند که در خور مطالعه است قدمتی کهن دارد و مثلاً ارسطو قاعده مندی را تمایل اغلب در زبان دانسته است. همچنین در عصر شخصیتی که مورد توجه این مقاله است، رنه دکارت (1956-1650)، فلسفه و علم جدای از هم نبودند و مشخصاً آراء فلسفی دکارت از آراء علمی او تفکیک پذیر نیست و اصطلاح دستور فلسفی (philosophical grammar) که مربوط به همان عصر است به معنای دستور علمی بود. دستور فلسفی (یا دستور همگانی و جهانی) علمی قیاسی بود که به اصول تغییر ناپذیر و همگانی زبان گفتار یا نوشتار می پرداخت، اصولی که بخشی از طبیعت مشترک انسان است (جامسکی 1988، صفحه 2 و 3).

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تطبیق زیبایی شناسی در فلسفه افلاطون و دکارت

تصور مطلق انگارانه دکارت نسبت به شناخت عقلی موجب فاصله گرفتن انسان با عالم طبیعت، ادراک حسی و سرانجام پدید آمدن شکاف میان عقل و حس شد. سئوال این است آیا می توان در مذهب اصالت عقل دکارت جایی برای زیبایی شناسی یافت؟ بدین منظور با توجه به جایگاه ادراک حسی در نظام فلسفی دکارت ابتداء به جایگاه زیبایی شناسی در مذهب اصالت عقل او می پردازیم و اینکه آیا بر چنین مبنایی می توان معرفتی قابل اعتماد از زیبای...

متن کامل

زبان شناسی روایت

روایت اصطلاحی فراگیر برای ارجاع به انواع گسترده ای از نوشته ها و گفته هاست اما در تحقیق حاضر روایت در معنای ادبی آن مورد بررسی قرار می گیردکه شامل انواع ادبی چون رمان، رمان کوتاه و داستان کوتاه است. روایت در معنای ادبی آن از دیرباز حوزة تحقیق و پژوهش مکاتب ادبی مختلف به خصوص ساختگر ایی روسی بوده است، اما فرضیه پردازان و منتقدان معاصر نیز روشهای آن را در گرایش های مختلف و گاهأ متضاد خود به کارگ...

متن کامل

شیوه شناسی زبان قرآن

پژوهش در زبان قرآن به عنوان یک اصطلاح فنی، از مبانی فهم و تفسیر قرآن و موضوعی پراهمیت و در عین حال نو و ناپرداخته به شمار می آید. این موضوع البته مسائل متعددی همچون شیوه زبان قرآن، نقش و کارکرد آن ( انگیزندگی یا معرفت بخشی)، یک وجهی بودن یا چند وجهی بودن ( از بعد معناشناختی)، فیصله بخشی یا رازواری ( از منظر روش شناختی) و جز آن را در بر می گیرد.    مقاله حاضر پس از طرح مباحث مقدماتی و ایضاح مفه...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 2  شماره 5.6

صفحات  1- 19

تاریخ انتشار 1998-11-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023